Beschrijving
“Beschermjassen raakt, verbindt en opent deuren waar woorden soms tekortschieten”
Tijdens deze tweedaagse training maak je kennis met de basisprincipes van het systemisch werkmodel Beschermjassen, ontwikkeld door Kitlyn Tjin A Djie.
Als gezinstherapeut ontdekte zij dat mensen met een migratieachtergrond gebaat zijn bij het omhullen met het oude, vertrouwde uit hun oorspronkelijke omgeving – in de vorm van symbolische ‘beschermjassen’ – wanneer zij zich in een moeilijke overgangsfase bevinden. Dit soort overgang wordt ook wel een liminale fase genoemd: een periode waarin het oude is losgelaten, maar het nieuwe nog geen vaste vorm heeft gekregen.
Door terug te grijpen op herinneringen, familiegeschiedenis en culturele bagage, kun je je eigen beschermjassen ontdekken. Deze bieden niet alleen warmte, veiligheid en verbondenheid in een kwetsbare periode, maar onthullen ook de kracht en wijsheid die in jouw familie aanwezig is.
Hoewel dit model oorspronkelijk werd ontwikkeld vanuit de migratiecontext, blijkt het waardevol voor iedereen die zich in een levensfaseovergang bevindt. Inzicht in de familiegeschiedenis over drie generaties en bewustwording van je culturele achtergrond vormen daarbij een belangrijk uitgangspunt.
Doelgroep: jeugd- en gezinsprofessionals en jeugdzorgwerkers (HBO niveau)
De training is opgebouwd rondom een afwisselende werkvormenmix van theoretische kennisoverdracht, reflectie-elementen en het delen van persoonlijke en professionele ervaringen. Vanuit een veilige leeromgeving waarin professionals worden gestimuleerd om te leren van én met elkaar. Gezien ervaringsgericht werken veel wordt ingezet, is fysieke aanwezigheid van de deelnemer gewenst.
De ervaringsgerichte oefeningen (presentiebenadering, genogram en levenslijn, dialoogmethode, stoelenoefening) bieden de deelnemers niet alleen inzicht in de invloed van hun eigen familiegeschiedenis en culturele bagage op hun eigen handelen, maar nodigen tevens uit tot reflectie op het professionele handelen in relatie tot de cliënten/het familiesysteem waarin zij werken.
Deze training is een ervaringsgerichte training waar jij zowel als persoon en professional centraal staat.
Dag 1: Jij als persoon achter de Jeugdprofessional staat centraal.
Je onderzoekt je familiegeschiedenis en culturele achtergrond om zicht te krijgen op de intergenerationele patronen, krachten, overtuigingen en beschermjassen die je vanuit je familie hebt meegekregen. Daarbij word je je bewuster van hoe deze (soms onbewuste) erfenis doorwerkt in je dagelijks leven en in je professionele handelen.
Je maakt kennis met het model Beschermjassen en het belang van het creëren van een zogenaamde transitionele ruimte — een tussenruimte waarin ontwikkeling en verandering mogelijk zijn. Wanneer je je bewust bent van je eigen bagage, ontstaat er ruimte om open te staan voor ‘de vreemde ander’. Door te begrijpen waar bepaalde overtuigingen of gedragingen vandaan komen, kun je ze beter plaatsen, loslaten of tijdelijk opzijzetten.
Dag 2: Jij als Jeugdprofessional in contact met de doelgroep staat centraal.
Je werkt vanuit een divers-sensitieve houding aan het versterken van je interculturele competenties. Daarbij komen thema’s aan bod zoals: het begrijpen van ‘de vreemde ander’, het herkennen van heilige huisjes, het wisselen van perspectief en het verkennen van verborgen dimensies binnen communicatie en cultuur.
Met behulp van methoden als het genogram en de levenslijn krijg je – samen met het gezin – inzicht in intergenerationele problematiek én in de krachten die aanwezig zijn binnen drie generaties van het familiesysteem. Het netwerk van de cliënt wordt actief betrokken om intergenerationele patronen te doorbreken, oplossingen te vinden en bestaande bronnen van kracht en wijsheid in te zetten.
Centraal in dag 2 staat de integratie van theorie en praktijk: deelnemers worden ondersteund in het verbinden van de aangereikte kennis en inzichten met hun eigen beroepspraktijk. Dit draagt bij aan versterking van de eigen handelingsbekwaamheid vanuit een meer divers sensitieve begeleiding aan jeugdigen en gezinnen.
In de training komen de volgende onderdelen aan bod:
- Theorie van het werkmodel Beschermjassen.
- Presentiebenadering: het aanwezig zijn in het lichaam en in het hier en nu.
- Systemisch werk, oplossingsgericht werken, de dialoogmethode en de stoelenoefening.
- Genogram, levenslijn.
- Rite de passage.
- Diversiteit en in- en uitsluitingsmechanismen.
- Andere soorten familiesystemen (‘de vreemde ander’).
- Kruispuntdenken en superdiversiteit (waarop mensen de wereld begrijpen en ervaren, vormgeeft).
- Divers sensitief werken.
- Stadia en faseovergangen van o.a. families.
- De liminale fase.
- Migratie en trauma.
- Heilige huisjes (overtuigingen uit de opgroeicontext).
- Interculturele competenties.
Na de training kan je/heb je:
- De kennis van de theorie van het werkmodel Beschermjassen en kan je deze toepassen.
- Inzicht in je eigen culturele en historische bagage én kan je je verdiepen in die van anderen.
- Een transculturele en veilige ruimte creëren door het inzetten van interculturele competenties.
- Strategieën herkennen om het gesprek aan te gaan met ‘de vreemde ander’, waarbij je eigen overtuigingen tijdelijk kunt parkeren en ruimte maakt voor perspectiefwisseling binnen een open dialoog.
- Kennis over diversiteit en de werking van in- en uitsluitingsmechanismen.
- De dynamiek van levensfaseovergangen herkennen, inclusief de drie stadia en de mogelijke invloed van trauma op deze processen.
- Kennis over ik-gerichte en wij-gerichte systemen (en tussenvormen).
- De kracht en wijsheid van familiesystemen benutten in begeleiding van cliënten en hun gezinnen.
- Intercultureel communiceren op een respectvolle en effectieve manier.
- Werken met het genogram en/of de levenslijn om opvattingen, rollen en levensfaseovergangen van betrokkenen inzichtelijk te maken.
Trainer
Ingrid Struikenkamp
Trainer, coach en begeleider in divers-sensitief werken
Met meer dan veertig jaar ervaring in onderwijs, jeugdzorg, therapie en training, begeleid Ingrid professionals die willen groeien in hun vak én in verbinding met zichzelf. Haar loopbaan begon als leerkracht in het basisonderwijs en leidde via Bureau Jeugdzorg Amsterdam, waar ik vijftien jaar werkte als jeugdhulpverlener en trainer naar het geven van trainingen en individuele begeleiding.
Naast mijn werk in de jeugdzorg runde ik een eigen praktijk voor hypnotherapie en NLP, schreef ik twee boeken met ontspannings- en visualisatieoefeningen voor kinderen (6–12 jaar) en verzorgde ik trainingen in transculturele hulpverlening voor psychologen, hypnotherapeuten en bedrijfsmaatschappelijk werkers.
Ik heb met veel betrokkenheid gewerkt met uiteenlopende doelgroepen: van volwassenen met een verstandelijke, lichamelijke en/of psychische beperking tot studenten Social Work profiel Jeugd aan de Hogeschool van Amsterdam, waar ik zeven jaar lesgaf en nog steeds gastdocent Beschermjassen ben voor de minor Diversiteit in de grote stad. In 2024 liep ik mee met Ouder- en Kindadviseurs in Amsterdam Zuidoost om de actuele ontwikkelingen in het jeugdhulpverleningsveld van dichtbij te volgen.
Sinds 2025 breng ik mijn kennis, ervaring en Indische achtergrond samen in Pulang – Thuiskomen in jezelf.
De trainer verstrekt een certificaat aan de deelnemer van deelname aan de 2 daagse training met de registratiepunten, wanneer er 2 dagen is deelgenomen aan de bijscholing en de toets met voldoende resultaat is afgerond.
Literatuur: het Boek ‘’Transculturele hulp aan families’’. Kitlyn Tjing a Djie en Irene Zwaan.
